Έγκλημα στο Ψυχικό ⌚
Παύλος Νιρβάνας - Το Έγκλημα του Ψυχικού ⌛
Πρόδρομος της ελληνικής αστυνομικής νουβέλας ο Παύλος Νιρβάνας, στα χνάρια του οποίου βάδισε ο έλληνας "μετρ" του Αστυνομικού μυθιστορήματος Γιάννης Μαρής - κατά κόσμον Γιάννης Τσιριμώκος ▪
 | .jpg) |
| Παύλος Νιρβάνας Έγκλημα του Ψυχικού - Ίνδικτος | Το έγκλημα του Ψυχικού και άλλα διηγήματα - Μαλλιάρης Παιδεία |
Είδος: Αστυνομική Νουβέλα - (Προπολεμική Λογοτεχνία)
Συγγραφεύς: Παύλος Νιρβάνας (1866 - 1937)
Σελίδες: 152
Α΄Δημοσίευση: 1928
Επανέκδοση: Ίνδικτος 2006
 |
 |
| Παύλος Νιρβάνας (1866 - 1937) | Παύλος Νιρβάνας (Πέτρος Αποστολίδης) |
Υπόθεση
Ο Νίκος Μολοχάνθης ονειρεύεται να γίνει μια μέρα διάσημος. Στο χωριό όπου διαμένει, ασφυκτιά στον κλειστό περίγυρο του σπιτιού και των χωριανών του, σκοπός του να πάει στην Αθήνα και να γνωρίσει τη μεγάλη ζωή. Έτσι και γίνεται.
Φθάνει στην Αθήνα για να γραφτεί στο Πανεπιστήμιο - που όμως δεν βλέπει ποτέ, γιατί τον απασχολεί να γνωριστεί με κόσμο, να κάνει τη μεγάλη ζωή. Οι μέρες του, οι νύχτες του κυλούν μ' αυτή τη σκέψη... Ώσπου μια μέρα σε μια από τις περιπλανήσεις του στην πόλη και δη στα ακριβά της προάστια - στο Ψυχικό, βλέπει με τα μάτια του ένα έγκλημα.
Μια κοπέλα στραγγαλίζεται στο πάρκο. Ο δολοφόνος φεύγει τρέχοντας να σωθεί. Το ίδιο κάνει και 'κείνος. Όμως την επόμενη μέρα του έρχεται στο νου μια φαεινή ιδέα: Γιατί να μην υποδυθεί το δολοφόνο; Μεμιάς τα φώτα της δημοσιότητας που τόσο λαχταρά, θα πέσουν επάνω του και τότε... αντίο ασήμαντη, άχαρη ζωή! Έτσι και γίνεται.
Αγοράζει το μαχαίρι, κρύβεται σ' ένα συνοικιακό ξενοδοχείο, λερώνει με το αίμα ενός κόκκορα που αγοράζει από το κρεοπωλείο, το μαχαίρι και το πουκάμισο του. Όλες τις μέρες που ακολουθούν το έγκλημα, αγοράζει τις εφημερίδες - με πηχαίους τίτλους γράφουν για το έγκλημα, για την ωραία κόρη που ο στυγνός δολοφόνος στραγγάλισε. Ήταν εραστής της; ήθελε να τον αφήσει και αυτός την εκδικήθηκε σκοτώνοντας τη - όλες είχαν πρωτοσέλιδα της δολοφονίας. Εκείνος έχοντας τες όλες διαβάσει μανιωδώς, τις αφήνει πίσω του στο δωμάτιο του ξενοδοχείου. Ο υπάλληλος τον κοιτάζει με έντρομο ύφος - μάλιστα! αυτό είναι που θέλει!
Μόλις δημιούργησε αυτό το πειστικό σκηνικό, παραδίνεται στην Αστυνομία και ομολογεί. Ότι αυτός είναι ο δολοφόνος του Ψυχικού. Όταν βρίσκουν τα κατασκευασμένα του "πειστήρια" - το μαχαίρι, τα ματωμένα ρούχα, τις εφημερίδες στο ξενοδοχείο - όπου τους είπε πως κρυβόταν μετά την αποτρόπαια πράξη του, οι αστυνομικοί τον πιστεύουν για τα καλά και τον συλλαμβάνουν.
Στη φυλακή όπου τον κλείνουν, στην αρχή ενθουσιάζεται με τα γράμματα υποστήριξης που παίρνει - ειδικά της πλούσιας νέας που τον έχει κι όλας ερωτευθεί. Όταν όμως το ενδιαφέρον της αρχίζει και σβήνει όπως και των εφημερίδων, όταν δεν παίρνει πια γράμματα υποστήριξης και φιλίας, όταν οι προβολείς της δημοσιότητας αποσύρονται από πάνω του, μένει μόνος στο κελί της φυλακής παρέα με τους αξιοθρήνητους κακοποιούς κρατούμενους.
Τώρα θέλει να αποκαλύψει το ψέμα του όμως κανείς δεν τον πιστεύει. Ούτε κι αυτός ο δικηγόρος που βάζει για να τον βγάλει από τη φυλακή! Ο Νίκος Μολοχάνθης πέφτει για τα καλά θύμα - της ονειροφαντασίας του να γίνει διάσημος, της αφέλειας του να πιστέψει πως ακόμη και να 'σαι εγκληματίας φέρνει φήμη και δόξα. Θύμα της χωριάτικης απλοϊκότητας του, βρίσκεται χωρίς ένα στήριγμα, μια ένδειξη φωτός ότι θα μπορέσει να σωθεί.
Ο ρόλος που διάλεξε να παίξει - αυτός του δολοφόνου της πλούσιας Αθηναίας, ο δολοφόνος που τριγυρνούσε έξω από την έπαυλη του Ψυχικού αναζητώντας το θύμα του, κόλλησε επάνω του, έγινε το alter ego του. Κανείς δεν τον πιστεύει πια κι έτσι απομονωμένος καταριέται την κακή του μοίρα που τον έταξε σ' αυτό το σκοτεινό κελί παρέα με τους αξιοθρήνητους φίλους του. Η μόνη του ελπίδα πια είναι να πιαστεί ο αληθινός δολοφόνος. Τότε θα μπορέσει να γυρίσει πίσω στην παλιά του ζωή, στους φίλους του - που άραγε, θα γυρίσουν πια να τον κοιτάξουν, μετά τα περιστατικά που αποκάλυψε η δημοσιότητα για το πρόσωπο του;
Εκείνο ενός απατεώνα, ενός που σφετερίστηκε την πράξη ενός αποτρόπαιου δολοφόνου. Εκείνου που ονειρεύτηκε πως μέσα από μια τέτοια πράξη θα μπορούσε να κερδίσει εκείνα που ήθελε και η ζωή του δεν μπορούσε να τα δώσει.
(Παίχτηκε στην T.V. 1981 45΄Χ20 επεισόδια, έγχρωμο - Στο ρόλο του Νίκου Μολοχάνθη, ο Γιώργος Κωνσταντίνου)
▪ βλέπε έγκλημα στη Μύκονο εδώ.
Το Παλαιό Ψυχικό
Ψυχικό, λίγο προτού γίνει Παλαιό, με όλες τις κοινωνικές συνδηλώσεις. Ενα άγριο έγκλημα, μάλλον αποτέλεσμα ερωτικού πάθους. Μια γυναίκα, το μυστηριώδες θύμα, μάλλον λαϊκής καταγωγής, που γρήγορα γίνεται γόνος αριστοκρατικής οικογενείας μέσα από τη μυθοποιητική δύναμη των εγκλημάτων. Ο δολοφόνος διαφεύγει. Ενας νέος, άεργος, ελαφρώς μυθομανής, ελαφρώς διαταραγμένος, αλλά κυρίως άσημος, αποφασίζει να υποδυθεί τον δολοφόνο προκειμένου να εξασφαλίσει την πολυπόθητη δημοσιότητα. Θα έλεγε κανείς, ένας νέος της δικής μας εποχής, της εποχής των realities και των 15 λεπτών δημοσιότητας. Σκηνοθετεί την ενοχή. Ενα πνευμόνι αγορασμένο από τον χασάπη για το ματωμένο πουκάμισο, ένα μαχαίρι από τα παλιατζίδικα, νυχτερινές βόλτες στο ερημικό Ψυχικό - ο δολοφόνος επιστρέφει πάντα στον τόπο του εγκλήματος-, μια ανώνυμη επιστολή στον εισαγγελέα που τον κατονομάζει. Στο σχέδιό του, μοναδικός συνένοχος ένας φίλος, ο μόνος που γνωρίζει τη σκηνοθεσία, ο μόνος που θα παρουσιάσει το άλλοθι όταν το παιχνίδι θα αρχίσει να σοβαρεύει και ο ήρωας θα βρεθεί ενώπιον απρόβλεπτα σκληρής ποινής. Η σκηνοθεσία πετυχαίνει, ο νέος κλείνεται στις φυλακές, γίνεται ο ήρωας της ημέρας και του δημοσιογραφικού χρονικού, αποκτά συμπάθειες μεταξύ του γυναικείου κόσμου και μάλιστα των γυναικών της καλής κοινωνίας, αφού «μόνο ένας άνδρας που ξέρει να σκοτώσει, ξέρει και να αγαπήσει». Αλλωστε υπάρχει και η φιλολογική τεκμηρίωση από την «Μπαλάντα της φυλακής του Ρέντινγκ» του Οσκαρ Γουάιλντ: «ό,τι αγαπά κανείς πολύ, το σκοτώνει». Πώς καταλήγει η ιστορία; Κανείς σοβαρός αναγνώστης αστυνομικού μυθιστορήματος δεν αποκαλύπτει το τέλος. Γιατί περί μυθιστορήματος πρόκειται, Το έγκλημα του Ψυχικού του Παύλου Νιρβάνα, που πρωτοκυκλοφόρησε το 1928 και κυκλοφορεί τώρα σε νέα έκδοση (Ινδικτος, πρόλογος Γιάννης Ράγκος).
Αφέλεια και αρκετά άτεχνα πράγματα υπάρχουν σε αυτό το μυθιστόρημα του Παύλου Νιρβάνα. Αλλά ο συγγραφέας κατορθώνει κάτι που αποτελεί την πεμπτουσία του αστυνομικού μυθιστορήματος: ενορχηστρώνει το σασπένς και κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον του σημερινού αναγνώστη που δεν μπορεί να αφήσει το βιβλίο από τα χέρια. Υπάρχουν όμως και μερικές άλλες πλευρές που αξίζει να σχολιάσουμε. Πρώτον, το μυθιστόρημα αυτό, που τοποθετείται στην αρχή της γενεαλογίας του ελληνικού αστυνομικού μυθιστορήματος με κορυφαίο ίσως εκπρόσωπο τον Γιάννη Μαρή, δεν θα μπορούσε να γραφεί αν δεν είχε προηγηθεί η ανάπτυξη του ρεπορτάζ στον αθηναϊκό Τύπο και μάλιστα του αστυνομικού ρεπορτάζ με τη σχεδόν μυθιστορηματική, ως προς τους αφηγηματικούς τρόπους, περιγραφή εγκλημάτων. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλά από αυτά τα ρεπορτάζ υπογράφονταν από δημοσιογράφους που σήμερα τους ξέρουμε περισσότερο ως συγγραφείς. Δεύτερον, το μυθιστόρημα μας δίνει μιαν εικόνα της Αθήνας αυτής της εποχής. Το ενδιαφέρον είναι ότι η Αθήνα δεν παρουσιάζεται μέσα από πλούσιες περιγραφές αλλά μέσα από υπαινικτικές εικόνες, κάποια τοπωνύμια, κάποιες μικρές λεπτομέρειες, για παράδειγμα, τα σεπαρέ στις μπιραρίες του Φαλήρου, που δημιουργούν όμως μια αθηναϊκή ατμόσφαιρα. Τρίτον, τα ονόματα των ηρώων είναι δηλωτικά της ταυτότητάς τους αλλά και δηλωτικά μιας εποχής. Ο νέος ονομάζεται Νίκος Μολοχάνθης· ο φίλος του, Στέφανος Σεφέρης· το λαϊκό κορίτσι που αγαπάει τον Νίκο ονομάζεται απλώς Φρόσω· η πλούσια εκκεντρική Αθηναία, κόρη πολιτικού, που έλκεται ως γουαϊλδική από τον φυλακισμένο Νίκο, ονομάζεται Λίνα Αρεάνη· και ο υπενωμοτάρχης που συλλαμβάνει τον Νίκο δεν θα μπορούσε παρά να έχει ένα «καρά» στο επίθετό του: Γεώργιος Καραβαγγέλης.
Έγκλημα στο Ψυχικό - Μια ανάλυση
